venerdì 2 gennaio 2009

King Desiderio

Le sepolture regie del regno italico (secoli VI-X)
home
schede
indici
bibliografia

--------------------------------------------------------------------------------

Indice delle schede » Regno longobardo
precedente | scheda 35 di 67 | successivo

--------------------------------------------------------------------------------

Desiderio (757-774)
† data ignota, luogo ignoto
Sepoltura: luogo ignoto

Data di morte: ignota

Secondo Andrea da Bergamo Desiderio muore nel 774; secondo il Chronicon Salernitanum e la cronaca di Novalesa viene inoltre accecato a Pavia da Carlo dopo la cattura.

Fonti
SIGEBERTI GEMBLACENSIS Chronica, a. 774, p. 334 ("Desiderius rex cum uxore et filia et cunctis principibus capitur, et perpetuo exilio ad Gallias Agilfredo Leodiensium episcopo dirigitur").
ANDREA BERGOMATIS Historia, 4, p. 224 ("Desiderio vero eodem tempore [calata di Carlo in Italia] mortuus est").
Chronicon Salernitanum, 9, p. 11 ("Postquam Italiam rex Karolus venit, rex Italiae Desiderius a suis quippe ut dudum diximus, fidelis callide traditus fuit, quod ille vinctum suis militibus tradit, et ferunt alii, ut lumine eum privasset").
Cronaca di Novalesa, III 14, p. 160 ("Dicunt vero nonnulli quod Karolus rex oculos eruisset Desiderii in Ticinensi civitate, ubi eum cepit").
Bibliografia
DELOGU, Desiderio, pp. 373-381.
JARNUT, Desiderius, pp. 724-725.
Luogo di morte: ignoto

Le fonti sono concordi nell'affermare che Desiderio dopo la cattura a Pavia viene portato in Francia. L'unica località menzionata dove Desiderio sarebbe stato confinato in esilio è Corbie, S. Pietro.

Fonti
Annales Sangallenses Maiores, a. 774, p. 75 ("Paveia civitas conquisita et rex Desiderius et Ansa uxor eius pariter exiliati sunt ad Chorbeiam; et ibi Desiderius in vigiliis et orationibus et ieiuniis et multis bonis operibus permansit usque ad diem obitus sui").
Liber Pontificalis, I, p. 499 ("Prefatum vero Desiderium Langobardorum regem et eius coniugem secum Franciam deportavit").
Continuatio Casinensis (Pauli continuationes, I), p. 200 aggiunto in nota dal curatore un passaggio dell'"Episcopale Romanum" a cui fa riferimento il testo riguardo la morte di Desiderio ("cepitque eam cum rege atque moltitudine nobilium Langobardorum. Praedictum vero regem et eius coniugem in Franciam postmodum asportavit").
Principum Beneventi leges, proemio delle leggi di Arechi principe di Salerno, p. 306 ("Eo quoque tempore Desiderius Langobardorum sceptrum tenebat, cuius gener eodem tempore erat Carolus Francorum rex, qui sedi eius invidens et insidians contra eumdem subdole et callide agere non refugit. Quo quidem capto atque in custodia posito regnum Italiae gentemque Langobardorum suo imperio subdidit").
Continuatio Romana (Pauli continuationes, II), p. 202 ("Prefatum vero Desiderium et eius coniugem ad Franciam misit").
Continuatio tertia (Pauli continuationes, III), 56, p. 213 ("Desiderius vero rex perpetuo exilio Agilfredo Leodensium episcopo ad Gallias dirigitur").
Annales Regni Francorum, a. 774, p. 38 ("Et revertente domno Carolo rege a Roma et iterum ad Papiam pervenit, ipsam civitatem coepit et Desiderium regem cum uxore et filia vel cum omni thesauro eius palatii").
Continuatio Lombarda (Pauli continuationes, IV), p. 219 ("Qui Karolus Desiderium regem cum uxore et filiis in Franciam ad exilium perpetuum misit, ubi et mortui sunt").
Annales qui dicuntur Einhardi, a. 774, p. 39 ("et rex subacta et pro tempore ordinata Italia in Franciam revertitur, captivum ducens Desiderium regem").
Annales Fuldenses, a. 774, p. 9 ("Ille [Karolus] [...] regreditur in Franciam, ducens secum Desiderium cum coniuge eius").
EINHARDI Vita Karoli Magni, p. 9 ("rex Desiderius perpetuo exilio deportatus").
Annales Mettenses Priores, a. 774, p. 62 ("Porro gloriosus rex Carolus [...] trusoque in exilium Desiderio rege et uxore et filia, ipse cum magno triumpho, auxiliante Domino, in Franciam reversus est").
Annales Altahenses Maiores, a. 774, p. 3 ("Desiderius in Franciam ductus"),
AGNELLI Liber pontificalis Ecclesiae Ravennatis, 160, p. 381 ("rex eorum Desiderius socer suus in Francia captivus portatus est").
Il Chronicon di Benedetto monaco di S. Andrea del Soratte, p. 94 ("[Carlo] iterum a Papia venientem, ipsa civitatem cepit et Desiderium regem cum uxorem et filia et cum omnes thesauros eius palatii").
Bibliografia
DELOGU, Desiderio, pp. 373-381.
JARNUT, Desiderius, pp. 724-725.
JARNUT, Storia dei longobardi, p. 126.
KRÜGER, Königsgrabkirchen, p. 341.
Luogo di sepoltura: ignoto

Non si conoscono fonti altomedievali che attestino il luogo di sepoltura di Desiderio. L'unica località menzionata dalle fonti dove Desiderio sarebbe stato confinato in esilio è Corbie, S. Pietro.

Fonti
Annales Sangallenses Maiores, a. 774, p. 75 ("Paveia civitas conquisita et rex Desiderius et Ansa uxor eius pariter exiliati sunt ad Chorbeiam; et ibi Desiderius in vigiliis et orationibus et ieiuniis et multis bonis operibus permansit usque ad diem obitus sui").
Bibliografia
DELOGU, Desiderio, pp. 373-381.
JARNUT, Desiderius, pp. 724-725.
KRÜGER, Königsgrabkirchen, p. 341.
Altre sepolture di congiunti:

sposa Ansa, padre di Adelchi.

Figlie: Anselperga, da 753 badessa di Brescia, S. Salvatore; Liutperga, sposa intorno a 763 Tassilone di Baviera; Adelperga, sposa intorno a 758 Arechi II duca di Benevento; Gerperga (secondo Nelson) o Berterada (secondo Andrea da Bergamo), ripudiata da Carlo Magno.

Fonti
ANDREA BERGOMATIS Historia, 3, p. 223 ("Quidam et etiam filiam suam, Berterad nomine, Karoli, Pipini filius, Francorum rex, coniugio sotiavit").
EINHARDI Vita Karoli Magni, p. 22 ("Deinde cum matris hortatu filiam Desiderii regis Langobardorum duxisset uxorem, incertum qua de causa, posta annum eam repudiavit").
Bibliografia
LA ROCCA, La reine et ses liens avec les monastères dans le royaume d'Italie, p. 274.
NELSON, Kingship and Royal Government, p. 400.
NELSON, Making a difference in Eighth-Century Politics, pp. 171-190.
Donazioni e culto della sepoltura:

Fonda Brescia, S. Salvatore, con serie di diplomi di donazione e conferma di Desiderio, Ansa e Adelchi.

Fonti
Codice Diplomatico Longobardo, n. 31, 759 gennaio, pp. 187-191 (donazione di Astolfo di terreni a Desiderio, su cui viene eretto monastero); n. 33, 760 ottobre 4, pp. 203-208 (fondazione e donazioni di Desiderio, Ansa e Adelchi); n. 36, 765 post luglio 13, pp. 221-224 (donazioni); n. 37, 766 gennaio 20, pp. 224-227 (conferma possessi di Adelchi); n. 38, 766 marzo 3, pp. 227-232 (donazione e conferma di Adelchi); n. 39, 767 novembre 12, pp. 232-235 (donazione di Desiderio); n. 40, 771 luglio, pp. 235-238 (Desiderio conferma diplomi di Ansa e Adelchi); n. 41, 772 giugno 14, pp. 239-243 (donazione di Desiderio e Adelchi); n, 44, 772 novembre 11, pp. 251-260 (conferma di Adelchi).
Bibliografia
BOGNETTI, Brescia dei Goti e dei Longobardi, pp. 439-442.
LA ROCCA, La reine et ses liens avec les monastères dans le royaume d'Italie, pp. 273-274.
LA ROCCA, Les cadeaux nuptiaux de la famille royal en Italie, pp. 505-506.
NELSON, Making a difference in Eighth-Century Politics, pp. 173-175.
WEMPLE, S. Salvatore/S. Giulia, pp. 85-102.
Attestazioni e/o rivendicazioni successive:

Corbie, S. Pietro
Secondo fonti di S. Gallo Desiderio è sepolto a Corbie.

Fonti
Annales Sangallenses Maiores, a. 774, p. 75 ("Paveia civitas conquisita et rex Desiderius et Ansa uxor eius pariter exiliati sunt ad Chorbeiam; et ibi Desiderius in vigiliis et orationibus et ieiuniis et multis bonis operibus permansit usque ad diem obitus sui").
Francia
Fonti bassomedievali pavesi menzionano solo la Francia.

Fonti
Codice Dal Verme, n. 7, "Cronaca dei re longobardi e dei vescovi di Pavia", edita in MAJOCCHI, Papia debet habere regem, p. 167 ("qui Desiderium in Papia obsedit, captumque cum uxore et [.. ]filiis in Franciam misit").
Codice Dal Verme, n. 13, "Catalogo dei re longobardi", edita in MAJOCCHI, Papia debet habere regem, p. 180 ("Desiderius regnavit annos XVI, obiit in Francia").
Parigi
Fonti bassomedievali fiorentine parlano di Parigi.

Fonti
Historia Langobardorum Florentina, p. 601 (" [Carlo] Desiderium cathenatum Parisius duxit, et ibi in carceribus mortuus est").
Bibliografia
KRÜGER, Königsgrabkirchen, p. 341.
Aquisgrana
Fonti
GOTHIFREDI VITERBIENSIS Pantheon, p. 211 ("Rex Desiderius, quem marte recluserat intus, / traditur exilio pariter cum coniuge vinctus, / Cuius Aquisgrani carcere vita cadit").
Continuatio Lombarda (Pauli continuationes, IV), fine XII, p. 219 ("Qui Karolus Desiderium regem cum uxore et filiis in Franciam ad exilium perpetuum misit, ubi et mortui sunt. Desiderius vero Aquisgrani sepultus iacet").
ALBERTUS MILIOLUS, Liber de temporibus et aetatibus et cronica imperatorum, p. 621 ("quas fecit [...] predictus Desiderius, et quomodo Karolus Magnus, qui cum obsedit in civitatem Papiam et cepit eum, uxoerm et filios et conduxit eos in carceribus in Franciam, Aquisgrani deduxit, et mortui fuerunt ibi").
GALVANEI FLAMMAE Chronicon maius, p. 550 ("Karolus magnus post regem Desiderium currens, ipsum in civitate Papiensi tamdiu obsedit, quod civitatem violenter optinuit; et dicit cronica Leonis, quod totaliter explanavit, regem Desiderium cepit atque captum in Alemaniam misit in Aquisgrani incarcerandum").
Bibliografia
KRÜGER, Königsgrabkirchen, p. 341.
Aqui (Peysanna, S. Margherita)
Fonti
IACOBI de AQUIS Chronicon imaginis mundi, p. 1493 ("Fuit autem rex Desiderius per multos annos in confinibus in civitatem Vienne in Gallia. Tamen ultimo sibi conceditur quod in Lombardia revertatur et habitet in valle Padi, in villa que dicitur Peysanna ultra Revellum et citra montem Vesulanum. Et ibi vitam finivit. Corpus autem positus fuit in ecclesia sancte Margarite in monumento eiusdem ville. Sed postmodum multo tempore transacto, aliqui de Papia illuc vadunt, et nocte circa monumenttum faciunt vigiliam, et dormiente sacerdote monumentum frangunt et ossa inde accipientes Papie portaverunt").
Bibliografia
MAJOCCHI, "Papia debet habere regem", p. 92.
Pavia
Vedi fonte precedente.

Brescia, S. Leone
Fonti
Catalogi regum Langobardorum et Italicorum Brixiensis et Nonantulanus, p. 503 ("Regnavit itaque excellentissimus Desiderius rex anno 18. Porro in 18 anno regni eius superveniens Karolus rex Italiae in mense Iulio, indictione 12, anno incarnationis domini 774, et datum est ab ipso Karolo nostro monasterio")
Bibliografia
KRÜGER, Königsgrabkirchen, p. 341.
torna su


--------------------------------------------------------------------------------

© 2006 Piero Majocchi - Università degli Studi di Padova
credits

--------------------------------------------------------------------------------

Abbazia Avril de Saint Genis (La Pietra Santa o Beinstein detta Saintonge Santo Uovo , Onfale , Betilo)




(Sueba Sicana Aprilis Xanta Fons
Aprile della Santa Fonte o Progenie Sveva Sicana -1280)